شرکتهای سهامی عام و خاص دو نوع مکمل یکدیگر در بازار تجارت ایران و جهان محسوب میشوند که از بعضی جهات قوانینی متفاوت از یکدیگر دارند. برای مثال برخی از قوانین شرکت سهامی خاص شامل شرکت سهامی عام نمیشود و برعکس. به همین دلیل است که به طور کلی نمیتوان گفت ثبت شرکت سهامی عام بهتر است یا خاص.
شرکت سهامی عام همانطور که از نامش پیدا است، به شرکتی گفته میشود که عامه مردم این حق را دارند که در صورتی که سهام آن شرکت برای فروش قرار گرفته باشد، اقدام به خریداری مقدار مشخصی از سهام آن شرکت کنند اما ثبت شرکت سهامی عام سلسله مراتب نسبتا طولانیتری دارد که اطلاع از آنها نیاز به تحقیقات گستردهای دارد. اگر قصد تحقیق بیشتر در مورد شرکت سهامی عام را دارید، با ما همراه باشید زیرا در این مقاله قصد داریم تا سلسله مراتب ثبت شرکت سهامی عام را به طور کامل و گسترده برای شما توضیح دهیم.
شرکت سهامی عام چیست؟
قبل از تعریف کامل شرکت سهامی عام بهتر است که درباره این موضوع صحبت کنیم که اصولا شرکت سهامی چگونه شرکتی است.
شرکتهای سهامی به شرکتهایی گفته میشود که بر پایه سهام فروش رفته و به طور کلی قوانین سهامداری اداره میشوند.
گاهی برای برخی از افراد این سوال پیش میآید که یک شرکت سهامی در چه صورتی بازرگانی است. در پاسخ به این سوال باید گفت که هر شرکت سهامی اصولا شرکتی بازرگانی است. فرقی ندارد که این شرکت در زمینههای مختلف بازرگانی فعالیتی داشته باشد یا خیر، بلکه صرف این که شرکت به صورت سهامی اداره میشود، باعث میشود که آن شرکت حالت بازرگانی به خود بگیرد.
اما همانطور که گفته شد، سهام در شرکت سهامی عام اختصاص به قشر خاصی از جامعه نداشته و این نوع شرکتها به مردم عادی جامعه اجازه خرید سهام خود را میدهند. در واقع مهمترین ویژگی شرکت سهامی عام نیز همین فروش سهام به مردم عام جامعه است. تعریف شرکت سهامی عام در قانون تجارت نیز به این صورت است که «شرکت سهامی عام شرکتی است که موسسان آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین میکنند». «ماده 4 قانون تجارت»
شرکت سهامی عام به انگلیسی Public joint stock Company گفته میشود که اتفاقا قوانینی بسیار نزدیک به قوانین ثبت و اداره شرکت سهامی عام در ایران دارد.
یکی از مثالهای مناسب برای تعریف بهتر شرکت سهامی عام، تاسیس یک موسسه ورزشی است. شرایط تاسیس موسسه ورزشی تحت عنوان یک شرکت سهامی عام به این صورت است که مالکان یا سرمایهگذاران اصلی شرکت برای این که در تامین سرمایه موسسه به مشکل برنخورند، درصد خاصی از سهام شرکت را در سطح جامعه به فروش میگذارند.
اما برخی از افراد فکر میکنند که امکان خرید شرکت سهامی عام به طور کامل امکانپذیر است. در این باره باید گفت که هر شرکت سهامی عام تنها بخشی از سهام شرکت خود را به فروش میگذارد و در نهایت مقدار سهامی که قابل خریداری است، برابر با همان مقدار سهام ارائه شده برای فروش است. پس شما با هر میزان ثروت و سرمایه نمیتوانید مالک تمام سهام یک شرکت سهامی عام شوید.
یکی از سوالهایی که برای بسیاری از افراد پیش میآید، این است که حداقل سرمایه شرکت سهامی عام چه مبلغی است. تصور بیشتر افراد این است که برای ثبت یک شرکت سهامی عام باید حداقل چند ده میلیون تومان سرمایه آماده داشته باشند، اما در این زمینه باید گفت که این تصور از پایه اشتباه است زیرا حداقل سرمایه لازم برای ثبت شرکت سهامی عام مبلغ 5 میلیون ریال، برابر با 500 هزار تومان است. البته شاید برای شما جالب باشد که بدانید که حداقل سرمایه برای ثبت شرکت سهامی خاص برابر با یک پنجم این مبلغ، یعنی 100 هزار تومان است.
مزایای افتتاح شرکت سهامی عام
اما از مزایای افتتاح یک شرکت سهامی عام تا چه حد اطلاع دارید؟ اصولا تفاوت یک شرکت عادی با یک شرکت سهامی عام در چه ویژگیهایی خلاصه میشود؟
زمانی که شما به جای این که شرکت خصوصی تاسیس کنید، اقدام به تاسیس یک شرکت بازرگانی از نوع سهامی عام میکنید، عملکرد شرکت خود را به سمت پویایی چندین برابر بیشتر سوق میدهید. یک شرکت سهامی عام شخصیتی کاملا حقوقی دارد و سهامداران یا صاحب امتیازان شرکت از لحاظ قانونی هر زمان که اراده کنند حق تعیین مدیر عامل و هیات رئیسه شرکت را دارند.
زمانی که شما شرکت خود را تحت عنوان سهامی عام تاسیس میکنید، در واقع گام بلندی برای دوری از ورشکستگی برداشتهاید، زیرا تحت هر شرایطی این حق را دارید که سهام شرکت خود را در بورس یا بازار آزاد به فروش گذاشته و به این ترتیب با تصمیمگیریهای درست و سیاست کاری به جا میتوانید در برهههای حساس و بحرانهای احتمالی شرکت خود را از ورشکستگی یا سقوط نجات دهید.
مشخصات لازم برای ثبت شرکت سهامی عام
اما برای این که نام شرکت شما در لیست شرکت های سهامی عام قرار گیرد، نیاز به داشتن مشخصات خاص و البته مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام است که در ادامه به طور مفصل به شرح آنها خواهیم پرداخت.
ابتدا باید مشخصات لازم برای ثبت یک شرکت سهامی عام را به طور خلاصه معرفی کنیم:
- مهمترین نکته درباره یک شرکت سهامی عام این است که پیش یا پس از نام یک شرکت کلمه «عام» به کار برده میشود.
- نکته دیگر این که پیش از اقدام به ثبت شرکت باید بر سر انتخاب پنج نفر به عنوان اعضای هیات رئیسه به توافق کامل رسیده باشید تا در ضمن ارائه مدارک لازم برای ثبت شرکت، نام اعضای این هیات را نیز معرفی کنید.
- قوانین تغییرات شرکت سهامی عام باید به طور کامل تابع قوانین تجارت کشور باشد.
- هر سهم در شرکت سهامی عام نباید مبلغی بالاتر از 100 تومان داشته باشد.
- از نظر قانون تجارت، تنها کمیسیون مخصوص بازرسی حق تعیین بازرسان یک شرکت سهامی خاص را دارد و هیچ سازمان یا کمیسیون دیگری حق دخالت در این زمینه را ندارد.
- حق ارائه اوراق قرضه برای شرکتهای سهامی عام محفوظ است.
- خرید سهام یک شرکت سهامی عام از طریق پذیره نویسی بانکها در بازههای زمانی مشخص امکان پذیر است. در این شرایط شرکت سهامی عام از نظر قانونی این حق را دارد که بخشی از تمام موجودیت شرکت – تا سقف 30 درصد – را از این طریق به فروش بگذارد.
- شرکت سهامی عام میتواند به بازار بورس ورود کند و از این راه سهام خود را در معرض فروش قرار دهد.
- در یک شرکت سهامی عام، از نظر قانونی برای خرید و فروش و نقل و انتقال سهام نیاز به موافقت تمامی اعضای هیات مدیره یا تمامی سهامداران شرکت نیست.
- حداقل تعداد سهامداران یک شرکت سهامی عام 5 نفر تعیین شده است و با پایینتر از این تعداد از نظر قانون شرکت سهامی عام قابل تاسیس نخواهد بود.
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام
حال پس از این که با مشخصات لازم برای تاسیس یک شرکت سهامی عام آشنا شدیم، نیاز داریم تا با مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام نیز آشنا شویم. این مدارک شامل موارد زیر است:
- اعلامیه پذیره نویسی به صورت امضا شده توسط موسسان در دو نسخه
- ارائه اصل و تصویر مدارک احراز هویت موسسان
- ارائه اظهارنامه تکمیل شده در دو نسخه
- گواهی بانکی پرداخت دست کم 35 درصد از میزان سرمایه معین شده
- مجوز فعالیت تجاری «در صورتی که موضوع مورد فعالیت شرکت نیاز به دریافت مجوز داشته باشد».
- ارائه فرمهای ثبت نام پر شده
- ارائه نامهای پیشنهادی برای شرکت
- صورت جلسه هیات رئیسه شرکت سهامی در دو نسخه
- ارائه اساسنامه مصوب شرکت در دو نسخه
- ارائه مجوز دریافت شده از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار
در نهایت اگر تصمیم به تاسیس و ثبت شرکت سهامی عام دارید، ابتدا باید این نکته را در نظر بگیرید که صرف داشتن سرمایه کافی و البته افراد کافی، عقلانی به نظر نمیرسد که اقدام به بازگشایی یک شرکت سهامی عام کنید. تاسیس و در ادامه راه، اداره یک شرکت آن هم از نوع سهامی عام نیاز به تجربه بسیار زیاد و البته نخبگی اقتصادی و تجاری خاصی دارد که هر کسی این شرایط را ندارد.
برای شروع کار در جمع خود حداقل به یک نفر خبره و مغز متفکر احتیاج دارید تا بتواند رهبری کار را بر عهده گیرد. بدون وجود چنین فردی شرکت شما تقریبا از پیش شکستخورده خواهد بود.
البته مشاوره و کمک گرفتن از افراد باتجربه و کسانی که سابقه کار در شرکتهای سهامی یا مدیریت این نوع شرکتها را به عهده داشتهاند را نیز فراموش نکنید. این افراد بهترین شخصیتهای ممکن برای پیش برد کار شما هستند که با سلسه مراتب اداری تاسیس شرکت، شیوههای مورد آزمون و خطا قرار گرفته اداره شرکت سهامی عام ، نحوه تخصیص و تقسیم اوراق و فروش سهام و به طور کلی تمامی زوایای مدیریت یک شرکت سهامی خاص آشنایی کافی دارند.
قطعا با تکیه به این نکات و در نظر گرفتن مسائلی که در این مقاله بیان شد، در نهایت در ثبت شرکت سهامی عام خودتان موفق خواهید بود.